Nhiều lần trò chuyện với các bạn bè quốc tế đến dự hội nghị khoa học tại Trung tâm quốc tế khoa học và giáo dục liên ngành (ICISE - ở TP.Quy Nhơn), GS Trần Thanh Vân (Chủ tịch Hội Gặp gỡ Việt Nam - ở Pháp) bày tỏ mong muốn xây dựng Quy Nhơn trở thành “Princeton ở Việt Nam”. Theo GS Vân, Princeton (ở bang New Jersey, Mỹ) là nơi nhà khoa học Albert Einstein đến trú ngụ khi Adolf Hitler lên nắm chính quyền ở nước Đức. Ngày nay, Princeton được xem là một “thành phố đại học”, nơi có Viện Nghiên cứu Princeton danh tiếng cùng nhiều tổ chức khoa học, các doanh nghiệp nghiên cứu ứng dụng khoa học hàng đầu thế giới.
Nơi thu hút các nhà khoa học
Không ít các nhà khoa học quốc tế ủng hộ và tin tưởng GS Trần Thanh Vân thực hiện được nguyện vọng của mình ở Quy Nhơn. Bởi trước khi thành lập tổ chức khoa học Gặp gỡ Việt Nam (Rencontres du Vietnam) vào năm 1993, GS Vân cũng là người sáng lập, điều hành các tổ chức Gặp gỡ Moriond (năm 1966), Gặp gỡ Blois (năm 1989), qua đó đã tập hợp, kết nối hàng chục nghìn nhà khoa học khắp nơi trên thế giới. Trong đó, 16 nhà khoa học xuất sắc tham dự Gặp gỡ Moriond và sau đó đã đoạt giải Nobel. Những người đồng hành với GS Vân khi ông sáng lập Hội Gặp gỡ Việt Nam cũng là những nhà khoa học từng dự Gặp gỡ Moriond, Gặp gỡ Blois.
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam trò chuyện với các giáo sư từng đoạt giải Nobel: Kurt Wüthrich (bìa trái), Jerome Friedman, Finn E.Kydland (bìa phải) tại ICISE
|
Nhờ sự ủng hộ của Chính phủ Việt Nam, lãnh đạo tỉnh Bình Định cùng bạn bè khoa học quốc tế, Hội Gặp gỡ Việt Nam tổ chức khánh thành ICISE vào tháng 8.2013. Từ đó đến nay, trung tâm này đã thu hút 15 giáo sư đoạt giải Nobel cùng hàng ngàn giáo sư, nhà khoa học danh tiếng thế giới dự các hội nghị khoa học tại Bình Định. Đặc biệt, nhiều giáo sư đoạt giải Nobel đã đến và trở lại Quy Nhơn nhiều lần, như Jerome Friedman (Nobel Vật lý năm 1990), Gerard ‘t Hooft (Nobel Vật lý năm 1999), David Gross (Nobel Vật lý năm 2004), Finn E.Kydland (Nobel Kinh tế năm 2004)… Đáng lưu ý, GS Barry Barish dự hội nghị khoa học nhân dịp khánh thành ICISE vào năm 2013 và đã đoạt giải Nobel Vật lý năm 2017; GS Michel Mayor đến ICISE năm 2014, đoạt giải Nobel Vật lý năm 2019. Nhiều giáo sư gốc Việt nổi tiếng trên thế giới cũng đến dự hội nghị tại ICISE như: GS Ngô Bảo Châu (Huy chương Fields), GS Đàm Thanh Sơn (Huy chương Dirac), GS Lưu Lệ Hằng (giải thưởng Kavli), GS Trịnh Xuân Thuận, GS Phạm Quang Hưng… Đây là chuyện chưa từng xảy ra ở một thành phố nào khác tại khu vực Đông Nam Á.
Nơi này hấp dẫn nhiều nhà khoa học nổi tiếng trên thế giới thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau. Họ đã đem những tiến bộ khoa học mới nhất của thế giới đến Việt Nam, đồng thời tạo được cho sinh viên và những nhà nghiên cứu Việt Nam cơ hội hợp tác, tương tác với các nhà khoa học nước ngoài. Từ đó giúp khoa học Việt Nam phát triển, tiến gần với trình độ của thế giới.
- Giáo sư Jerome Friedman
Năm 2015, lần đầu đến Quy Nhơn dự Gặp gỡ Việt Nam, GS Jerome Friedman đề xuất thành lập một viện nghiên cứu khoa học cơ bản quốc tế, với mục tiêu làm cầu nối khoa học Việt Nam với thế giới và thu hút các nhà khoa học trẻ của Việt Nam lẫn quốc tế về làm việc, qua đó phát huy nguồn chất xám của hàng nghìn nhà khoa học đến ICISE mỗi năm. Ngay trong năm, Viện Nghiên cứu khoa học và giáo dục liên ngành (IFIRSE - trực thuộc ICISE) được thành lập. Hiện IFIRSE có 2 nhóm nghiên cứu Vật lý lý thuyết và Vật lý hạt cơ bản neutrino.
Ngày 6.5.2018, trong chuyến thăm và làm việc tại ICISE, Thủ tướng
Nguyễn Xuân Phúc đồng ý về chủ trương, nguyên tắc để Bình Định xây dựng một đô thị khoa học và giáo dục. “Thành phố khoa học chưa có ở Việt Nam nhưng Bình Định đi trước một bước là mạnh dạn, là đột phá lớn để có thể quy tụ nhiều nhà khoa học nổi tiếng thế giới, góp phần thúc đẩy khoa học nước nhà”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Lần thứ 3 đến Quy Nhơn tham dự Gặp gỡ Việt Nam (năm 2018), GS Jerome Friedman đã phát biểu rằng ICISE hoàn toàn có tiềm năng để trở thành trung tâm khoa học của Việt Nam. Nơi đây đã thu hút rất nhiều nhà khoa học hàng đầu trên thế giới về dự các sự kiện khoa học và liên hệ với các
sinh viên Việt Nam. Nếu tiếp tục đầu tư như tỉnh Bình Định đã quy hoạch, khu đô thị khoa học và giáo dục Quy Hòa sẽ thu hút nhiều nhà khoa học trên thế giới.
Nguồn: Thanh Niên